Pastorella in F groot
BWV 590 uitgevoerd door Reitze Smits
Jacobikerk, Uithuizen
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Een beetje Italië, een beetje kerst, een beetje….
Vier losse delen vormen een losjes maar prachtig geheel
Zelfs als het wuivend graan nog op de velden staat: wanneer je het eerste deel van BWV 590 hoort welt meteen een kerstgevoel op. Ook als er geen “pastorale” of “pastorella” boven zou staan was dat duidelijk: een rustig wiegende 12/8 maatsoort en simpele melodische gebaren klinken boven lange stilliggende noten in het pedaal. Daarmee past de muziek in een lange traditie van, vooral Italiaanse, gestileerde ‘herdersmuziek’ (de lange noten in het pedaal verwijzen naar de continu klinkende bourdontoon van een doedelzak). En herders horen, in de kerk althans, bij Kerstmis.
De pastorale wijst behalve naar kerst, zoals gezegd, ook naar Italië. Een beroemd voorbeeld in Bachs tijd was de pastorale in Arcangelo Corelli’s concerto grosso opus 6 nr. 8. En ook het derde deel van BWV 590 past helemaal in het Italiaanse klankbeeld. Er klinkt een ietwat weemoedig zingende solo boven eenvoudige akkoorden in de linkerhand, zonder duidelijk baslijn. De overeenkomsten met sommige langzame delen uit Italiaanse soloconcerten die Bach kende, dringen zich direct op. Een vioolconcert van Vivaldi dat Bach zelf voor het orgel bewerkte heeft bijvoorbeeld een middendeel met precies dezelfde kenmerken.
Of Bach de drie deeltjes die op de pastorale volgen er zelf aan toevoegde of dat latere musici de vier tot één set samenvoegden is niet duidelijk. Maar juist door die samenvoeging dringt het Kerst-idee zich aan de hele vierdelige set op. Na de Italiaanse pastorale klinkt in deel twee een musette: opnieuw doedelzakmuziek, maar nu in Franse stijl. In deel drie zijn we als gezegd terug in Italië, maar lijkt Kerst verdwenen. Tot aan de beginmaten van de uitgelaten driestemmige inventie aan het slot: die lijken een verwijzing naar de Kersthymne Resonet in laudibus. Kortom: een beetje Italië, een beetje Frankrijk, en een flinke scheut Kerst.
- BWV
- 590
- Titel
- Pastorella in F groot
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Jaartal
- na 1730
- Stad
- Leipzig
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 11 januari 2024
-
- Opnamedatum
- 18 juli 2019
-
- Locatie
- Jacobikerk, Uithuizen
-
- Organist
- Reitze Smits
-
- Orgel
- Arp Schnitger, ca. 1700
-
- Regie en beeldmontage
- Robin van Erven Dorens
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Onno van der Wal
-
- Licht
- Gregoor van de Kamp
-
- Datahandling
- Stefan Ebels
-
- Interview
- Robin van Erven Dorens, Marloes Biermans
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!